The Battle for Investment Survival của Gerald M. Loeb
"Cuộc Chiến Giành Sự Sống Còn Trong Đầu
Tư" (The Battle for Investment Survival) của Gerald M. Loeb. Với mục tiêu
cung cấp một cái nhìn toàn diện, bản tóm tắt này sẽ đi sâu vào từng chương,
phân tích triết lý, chiến lược, và những lời khuyên cốt lõi mà Loeb đã chắt lọc
từ hơn 40 năm kinh nghiệm trên Phố Wall.
TÓM TẮT CHI TIẾT CUỐN
SÁCH "CUỘC CHIẾN GIÀNH SỰ SỐNG CÒN TRONG ĐẦU TƯ" CỦA GERALD M. LOEB
GIỚI THIỆU TỔNG QUAN:
TRIẾT LÝ CỐT LÕI CỦA GERALD M. LOEB
"Cuộc Chiến Giành
Sự Sống Còn Trong Đầu Tư" không phải là một cuốn sách hướng dẫn làm giàu
nhanh chóng. Ngược lại, nó là một liều thuốc thực tế, đôi khi khắc nghiệt, dành
cho bất kỳ ai muốn bảo toàn và phát triển vốn của mình trên thị trường chứng
khoán. Gerald M. Loeb, một nhà môi giới chứng khoán dày dạn kinh nghiệm, đã
viết cuốn sách này dựa trên triết lý trung tâm rằng: đầu tư thành công
không phải là một cuộc dạo chơi, mà là một trận chiến khốc liệt để sinh tồn về
mặt tài chính.
Loeb thách thức gần như
mọi quy tắc đầu tư truyền thống. Ông bác bỏ quan niệm "đầu tư an toàn để
nhận thu nhập" và thay vào đó, ủng hộ một thái độ đầu cơ có tính
toán. Đối với ông, mục tiêu cuối cùng không phải là cổ tức hay lãi suất, mà
là tổng lợi nhuận (total return), bao gồm cả sự gia tăng giá
trị vốn (capital appreciation). Kẻ thù lớn nhất của nhà đầu tư không phải là sự
biến động của thị trường, mà là sự mất giá của tiền tệ (lạm phát) và sự
thiếu hiểu biết của chính mình.
Xuyên suốt cuốn sách,
Loeb nhấn mạnh các nguyên tắc cốt lõi:
1. Bảo toàn sức
mua là tối quan trọng: Mục tiêu không phải là kiếm được nhiều đô la
hơn, mà là đảm bảo số tiền bạn có trong tương lai có thể mua được ít nhất bằng,
hoặc nhiều hơn, những gì nó có thể mua được hôm nay.
2. Cắt lỗ nhanh
chóng là quy tắc vàng: Đây là nguyên tắc duy nhất mà Loeb cho rằng gần
như tuyệt đối. Chấp nhận một khoản lỗ nhỏ và nhanh chóng là chìa khóa để tồn
tại và có vốn cho cơ hội tiếp theo.
3. Sự tập trung
quan trọng hơn đa dạng hóa: Trái với lời khuyên phổ biến, Loeb cho
rằng việc sở hữu quá nhiều cổ phiếu là một cách để che giấu sự thiếu hiểu biết.
Những gia tài lớn được tạo ra từ sự tập trung vào một vài ý tưởng tốt nhất.
4. Kiến thức,
kinh nghiệm và "năng khiếu" (flair) là không thể thiếu: Thị
trường không phải là một trò chơi may rủi. Nó đòi hỏi sự nghiên cứu, kinh
nghiệm thực tế và một loại trực giác được mài giũa qua năm tháng.
5. Tâm lý đám
đông thường sai: Nhà đầu tư thành công phải có khả năng suy nghĩ độc
lập và thường đi ngược lại với đám đông.
Cuốn sách được chia
thành 78 chương ngắn gọn, mỗi chương tập trung vào một khía cạnh cụ thể của
việc đầu tư và đầu cơ. Dưới đây là phân tích chi tiết từng phần.
PHẦN I: NỀN TẢNG TRIẾT
HỌC (CHƯƠNG 1 - 13)
Phần đầu tiên của cuốn
sách đặt nền móng cho toàn bộ triết lý đầu tư của Loeb. Ông không đưa ra công
thức, mà thay vào đó, ông định hình lại tư duy của người đọc về thị trường, rủi
ro và mục tiêu thực sự của việc đầu tư.
Chương 1: Nó Đòi Hỏi
Kiến Thức, Kinh Nghiệm và Năng Khiếu
Loeb mở đầu bằng một
tuyên bố thẳng thắn: kiếm lợi nhuận một cách nhất quán trên Phố Wall là một
trong những điều khó khăn nhất. Nó không phải là nơi dành cho những người
nghiệp dư tìm kiếm lợi nhuận dễ dàng.
• Kiến thức lý
thuyết là không đủ: Sách vở và trường học chỉ cung cấp nền tảng. Kiến
thức thực sự đến từ kinh nghiệm cay đắng trên thương trường.
• Thị trường
không phải là khoa học chính xác: Không giống như kỹ thuật, nơi các
quy tắc luôn đúng, thị trường chứng khoán không có câu trả lời cuối cùng. Giá
trị thị trường bị chi phối bởi hy vọng, sợ hãi, lòng tham, các sự kiện bất khả
kháng (acts of God), phát minh, thời trang, và vô số yếu tố khác.
• Năng khiếu là
yếu tố quyết định: Ngoài kiến thức và kinh nghiệm, một nhà đầu tư
thành công cần có "năng khiếu" hay "trực giác" – một khả
năng bẩm sinh để cảm nhận thị trường mà không thể dạy được.
• Quy tắc đầu
tiên của Loeb: Chỉ mua những gì được niêm yết và giao dịch hàng ngày
trên một thị trường đấu giá (như Sở Giao dịch Chứng khoán New York). Tính thanh
khoản cao, sự minh bạch về giá và chi phí giao dịch thấp là những lợi thế bảo
vệ nhà đầu tư khỏi gian lận và chi phí ẩn.
Chương 2: Thái Độ Đầu
Cơ Là Cần Thiết
Đây là một trong những
chương cốt lõi nhất. Loeb lập luận rằng "đầu tư" theo nghĩa truyền
thống (mua để hưởng thu nhập ổn định) là một ảo tưởng nguy hiểm.
• Ảo tưởng về
lãi suất kép: Ông sử dụng ví dụ về gia đình Medici để chỉ ra rằng nếu
lãi suất kép thực sự hoạt động đơn giản như vậy, thế giới sẽ tràn ngập những
gia tài khổng lồ. Thực tế, các cuộc khủng hoảng, phá sản, và lạm phát định kỳ
sẽ "điều chỉnh" lại sự tích lũy vốn.
• Kẻ thù thực
sự là lạm phát: Mối đe dọa lớn nhất đối với việc bảo toàn vốn là sự
thay đổi sức mua của tiền. Loeb trích dẫn ví dụ của Frank A. Vanderlip: 1.000
đô la gửi tiết kiệm năm 1900 sẽ trở thành 2.000 đô la vào năm 1920, nhưng sức
mua của 2.000 đô la đó lại chỉ tương đương với 1.000 đô la ban đầu.
• Mục tiêu phải
mang tính đầu cơ: Do đó, mục tiêu của bạn không chỉ là nhận lại số vốn
ban đầu cộng với lãi. Bạn phải nhắm đến một khoản lợi nhuận đủ lớn để bù đắp
cho những sai lầm không thể tránh khỏi, thuế, và đặc biệt là sự mất giá của
tiền tệ. An toàn nằm trong sự đầu cơ có tính toán.
Chương 3: Có Tồn Tại Một
Khoản Đầu Tư Lý Tưởng?
Câu trả lời của Loeb là
một tiếng "Không" dứt khoát.
• Định nghĩa về
khoản đầu tư lý tưởng: Mọi người tìm kiếm một công cụ đầu tư vĩnh
viễn, mang lại thu nhập hợp lý, và có thể thu hồi vốn gốc bất cứ lúc nào mà
không bị mất giá. Quan trọng hơn, nó phải giữ được sức mua.
• Tại sao nó
không tồn tại: Không có gì là an toàn tuyệt đối. Sự giàu có của thế
giới không tăng đủ nhanh để trả lãi kép cho toàn bộ vốn hiện có. Các cuộc
"tái thiết lập" thông qua phá sản và mất giá tiền tệ là một phần tự
nhiên của chu kỳ kinh tế.
• Sự cần thiết
của đầu cơ: Vì không có nơi trú ẩn an toàn, nhà đầu tư buộc phải
"đầu cơ" - tức là cố gắng dự đoán các chu kỳ lạm phát và giảm phát.
Trong thời kỳ lạm phát, nắm giữ cổ phiếu và các tài sản thực. Trong thời kỳ
giảm phát, nắm giữ tiền mặt và các nghĩa vụ nợ có lãi suất cố định.
• Tách khỏi đám
đông: Để thành công, bạn phải suy nghĩ độc lập. Đám đông luôn sai lầm
và thường mất tiền.
Chương 4: Cạm Bẫy Cho
Người Thiếu Kinh Nghiệm
Loeb chỉ ra những sai
lầm phổ biến mà nhà đầu tư mới thường mắc phải, chủ yếu là do mạo hiểm vào
những lĩnh vực họ không hiểu rõ.
• Hạn chế hoạt
động: Lời khuyên đầu tiên là hạn chế giao dịch trong phạm vi các cổ
phiếu dẫn đầu, có tính thanh khoản cao và được niêm yết trên các sở giao dịch
lớn.
• Các cạm bẫy
cụ thể:
• Cổ phiếu phát
hành lần đầu (IPO): Chi phí bảo lãnh phát hành thường rất cao, làm
giảm tiềm năng lợi nhuận của nhà đầu tư.
• Cổ phiếu OTC
(thị trường phi tập trung): Chênh lệch giá mua-bán (spread) lớn, thiếu
minh bạch, và nhà môi giới (dealer) thường có xung đột lợi ích vì họ bán những
gì họ sở hữu hoặc được hưởng hoa hồng cao.
• Cổ phiếu ít thanh
khoản: Rất khó để theo dõi và thoát ra khi có biến cố. Tin xấu thường
chỉ đến tai nhà đầu tư khi đã quá muộn.
• Chuyên môn
hóa: Cũng như trong mọi ngành nghề khác, chuyên môn hóa là chìa khóa.
Hãy làm chủ một lĩnh vực thay vì "thử một chút" ở mọi thứ.
Chương 5: Làm Thế Nào
Để Đầu Tư Hướng Tới Sự Gia Tăng Vốn
Chương này đi sâu vào
phương pháp thực hành.
• Tập trung vào
tổng lợi nhuận: Mọi quyết định mua phải dựa trên tiềm năng gia tăng
vốn cộng với thu nhập. Một cổ phiếu không trả cổ tức nhưng có khả năng tăng giá
gấp đôi sẽ tốt hơn nhiều một cổ phiếu trả 5% cổ tức nhưng giá không thay đổi.
• Tiền mặt cũng
là một vị thế: Thà để tiền mặt nhàn rỗi còn hơn mua một thứ gì đó chỉ
để "giữ cho vốn hoạt động" hoặc "vì thu nhập". Đây là một
trong những khác biệt lớn nhất giữa nhà đầu tư chuyên nghiệp và nghiệp dư.
• Học bằng cách
thực hành (learning by doing): Loeb đề xuất một phương pháp học tập
độc đáo: bắt đầu với một số vốn nhỏ (ví dụ 10% tài sản), và chỉ giao dịch một
cổ phiếu tại một thời điểm. Mua 100 cổ phiếu của một mã. Bạn buộc phải đưa ra
quyết định: giữ, chốt lời, cắt lỗ, hay đổi sang mã khác. Điều này giúp bạn học
hỏi nhanh hơn và kiểm soát cảm xúc tốt hơn so với các giao dịch "trên
giấy".
• Tầm quan
trọng của thời điểm (timing): Mua một cổ phiếu giá rẻ là chưa đủ. Bạn
phải mua nó ngay khi nó bắt đầu trở nên đắt hơn.
• Giao dịch
ngắn hạn để học hỏi: Loeb có xu hướng ưa thích các giao dịch ngắn hạn
hơn, vì nó giúp tích lũy kinh nghiệm nhanh hơn và giữ cho tâm trí luôn linh
hoạt, tránh bị "kẹt hàng" trong các đợt suy giảm kéo dài.
Chương 6: Đầu Cơ So Với
Đầu Tư
Loeb một lần nữa nhấn
mạnh sự vô ích của việc nhắm đến một "mức thu nhập" cố định.
• Mục tiêu cao
hơn, an toàn hơn: Ông cho rằng một chương trình đầu tư thông minh nhắm
đến mục tiêu "nhân đôi số tiền" có thể ít nhất sẽ giúp bảo toàn vốn
hoặc tạo ra lợi nhuận tốt. Bất kỳ mục tiêu nào thấp hơn đều có nguy cơ thất
bại, vì chỉ một tính toán sai lầm nhỏ cũng có thể dẫn đến thua lỗ.
• Sử dụng vốn
một cách khôn ngoan: Không cần phải mạo hiểm toàn bộ tài sản. Chỉ nên
sử dụng một phần vốn mà bạn cảm thấy thoải mái để "nhân đôi". Ví dụ,
với 500.000 đô la, có thể chỉ nên dùng 100.000 đô la để đầu cơ. Nếu bạn kiếm
được 25-50% trên số vốn đó, đó đã là một thành công lớn. Thà thua lỗ trên một
phần vốn còn hơn là mất tất cả.
Chương 7: Kế Toán Hợp
Lý Cho Nhà Đầu Tư
Chương này đề cập đến
cách nhìn nhận và hạch toán lợi nhuận một cách thực tế.
• Bác bỏ khái
niệm "thu nhập": Loeb đề xuất một hệ thống cấp tiến: định
giá lại toàn bộ danh mục theo giá thị trường một cách định kỳ (ví dụ, hàng
quý). Sau đó, rút ra một tỷ lệ phần trăm cố định trên tổng giá trị tài sản ròng
(equity) để chi tiêu, ví dụ 1.5% mỗi quý (tương đương 6% một năm).
• Lợi ích của
hệ thống này:
• Tránh tự lừa
dối: Một người mua trái phiếu 6% với giá 100, một năm sau trái phiếu
chỉ còn giá 70. Anh ta nhận được 6 đô la "thu nhập", nhưng thực tế đã
lỗ 24 đô la trên tổng giá trị. Hệ thống của Loeb buộc bạn phải đối mặt với sự
thật.
• Linh hoạt: Nó
cho phép bạn đầu tư vào các cổ phiếu không trả cổ tức nhưng có tiềm năng tăng
trưởng cao.
• Kỷ luật: Khi
tài khoản tăng giá trị, bạn được rút nhiều tiền hơn. Khi giảm, bạn tự động thắt
chặt chi tiêu.
• Dự trữ thuế: Luôn
tính toán và để riêng một khoản dự trữ cho thuế trên cả lợi nhuận đã thực hiện
và chưa thực hiện. Điều này giúp bạn đưa ra quyết định bán mà không bị yếu tố
thuế làm lu mờ phán đoán.
Chương 8: Tại Sao Các
Vị Thế Không Nên Được Mở Một Cách Ngẫu Hứng
Mỗi giao dịch cần có
một kế hoạch rõ ràng.
• Biết lý do
của bạn: Trước khi mua, bạn phải biết rõ: tại sao bạn mua cổ phiếu
này? bạn kỳ vọng kiếm được bao nhiêu? trong bao lâu? và bạn sẵn sàng mạo hiểm
bao nhiêu?
• Ví dụ: Nếu
bạn mua một cổ phiếu vì kỳ vọng một đợt tăng giá nhanh, nhưng nó không xảy ra,
hãy bán nó đi. Đừng biến nó thành một "khoản đầu tư không tự nguyện".
Nếu bạn mua vì kỳ vọng tăng cổ tức trong hai tháng tới, thì sự yếu đi tạm thời
của giá không phải là lý do để bán, trừ khi bạn tin rằng việc tăng cổ tức sẽ
không xảy ra.
• Giữ một lượng
tiền mặt lớn: Một khoản dự trữ tiền mặt lớn giúp bạn tự do phán đoán
và hành động vì lý do tài chính, chứ không phải vì sợ hãi, tham lam hay nhu cầu
cá nhân. Một tài khoản được quản lý tốt không bao giờ nên đối mặt với nguy cơ
"margin call".
Chương 9: Một Vài Điều
"Không Nên" Trong Các Chương Trình Chứng Khoán
Loeb tóm tắt lại các
nguyên tắc thực tế của mình.
• Không đầu tư
trừ khi tiềm năng rất lớn: Tuyệt đối không đầu tư chỉ để "có thu
nhập", "giữ vốn hoạt động" hay "phòng chống lạm phát".
Lợi nhuận tiềm năng phải lớn hơn nhiều so với rủi ro có thể thấy được.
• Tránh đa dạng
hóa quá mức: Khi đã có năng lực, sự đa dạng hóa là không mong muốn.
Hãy tập trung vào một, hai, hoặc tối đa là ba bốn cổ phiếu được lựa chọn kỹ
lưỡng. Sự tập trung đảm bảo bạn dành đủ thời gian để hiểu sâu về từng khoản đầu
tư.
• Sẵn sàng giữ
tiền mặt: Những cơ hội thực sự tốt không phải lúc nào cũng có. Chúng
thường xuất hiện khi đám đông sợ hãi và bán tháo. Do đó, một nhà đầu tư thành
công phải sẵn sàng giữ tiền mặt trong thời gian dài khi thị trường quá lạc quan
và đắt đỏ.
Chương 10: Cần Tìm Gì
Trong Các Báo Cáo Của Công Ty
Phân tích báo cáo tài
chính đòi hỏi một góc nhìn đặc biệt.
• Dòng tiền là
vua (Cash Flow is King): Thay vì chỉ nhìn vào lợi nhuận được báo cáo,
hãy xem xét dòng tiền thực tế của công ty. Liệu công ty có tạo ra đủ tiền mặt
để tài trợ cho tăng trưởng, trả cổ tức, và giảm nợ mà không cần liên tục huy
động vốn mới không? Các công ty liên tục phải phát hành cổ phiếu hoặc vay nợ để
tồn tại thường là những khoản đầu tư tồi.
• Cẩn trọng với
các công ty tồn kho: Các công ty kinh doanh hàng hóa có giá biến động
mạnh (ví dụ: kim loại, nông sản) thường có lợi nhuận phụ thuộc vào sự lên xuống
của giá hàng hóa hơn là hiệu quả hoạt động kinh doanh thực sự.
• Nhìn vào bảng
"Nguồn và Sử dụng vốn": Loeb ca ngợi các công ty cung cấp
bảng phân tích chi tiết về nguồn tiền đến (từ lợi nhuận, khấu hao, bán tài sản)
và cách họ sử dụng số tiền đó (đầu tư vào nhà máy, trả cổ tức, trả nợ). Đây là
cách tốt nhất để hiểu sức khỏe tài chính thực sự của một công ty.
Chương 11: Về Thông Tin
Tài Chính, Tốt và Xấu
Thông tin chỉ có giá
trị khi được diễn giải đúng.
• Khả năng diễn
giải quan trọng hơn thông tin: Có được thông tin "nội gián"
là vô dụng nếu bạn không biết phải làm gì với nó. Ngay cả các giám đốc trong
công ty cũng thường có những ý kiến trái ngược nhau về phản ứng của thị trường
đối với tin tức của chính họ.
• Thông tin tự
nguyện tốt hơn thông tin được hỏi: Một nguồn tin tốt sẽ tự nguyện chia
sẻ một ý tưởng khi họ thấy nó hấp dẫn. Họ hiếm khi có câu trả lời chất lượng
cho mọi câu hỏi về mọi cổ phiếu vào mọi lúc. Hãy hoài nghi những ai tỏ ra biết
tất cả.
Chương 12: Mua Gì và
Khi Nào
Chương này mô tả các
điều kiện lý tưởng để mua một cổ phiếu.
• Bối cảnh
chung: Mua khi tâm lý đám đông bi quan, thị trường đã bán tháo, và
điều kiện kinh doanh tồi tệ.
• Đặc điểm của
cổ phiếu:
• Nó phải là cổ phiếu
thường, hoặc trái phiếu/cổ phiếu ưu đãi được coi là yếu đến mức giá rất thấp.
• Công ty đang hoạt
động thua lỗ hoặc lợi nhuận thấp bất thường.
• Công ty không trả cổ
tức, hoặc cổ tức thấp hơn bình thường, hoặc mọi người nghi ngờ khả năng duy trì
cổ tức.
• Nguyên tắc
cốt lõi: Bạn phải có một quan điểm trái ngược với
những dấu hiệu bề ngoài này, và quan điểm đó phải được hỗ trợ bởi phán đoán hợp
lý và thông tin đáng tin cậy. Mục tiêu là mua những gì đám đông cho là đầu cơ
và bán nó khi đám đông tin rằng nó đã trở thành một khoản đầu tư chất lượng.
Chương 13: Tầm Quan
Trọng Của Việc Định Thời Điểm Chính Xác
Bán đúng lúc còn khó
hơn mua đúng lúc.
• Khi nắm giữ
tiền mặt, bạn không bị ép buộc: Bạn có thể chờ đợi cho đến khi các
điều kiện hoàn toàn thỏa đáng. Nhưng một khi đã mua, bạn buộc phải liên tục đưa
ra quyết định: giữ hay bán.
• Quy tắc máy
móc duy nhất: CẮT LỖ (CUT LOSSES): Đây là hành động duy nhất trong
việc xử lý chứng khoán mà không cần phán đoán. Các khoản lỗ phải được cắt một
cách nhanh chóng, trước khi chúng trở nên nghiêm trọng.
• Tâm lý con
người là rào cản: Mọi người thích chốt lời và ghét cắt lỗ. Họ cũng
ghét mua lại một cổ phiếu với giá cao hơn giá họ đã bán. Những cảm tính này sẽ
phá hủy bất kỳ chương trình đầu tư nào. Chỉ có logic, lý trí, thông tin và kinh
nghiệm mới có thể được lắng nghe.
• Chốt lời: Một
thông lệ tốt là thực hiện hóa lợi nhuận ít nhất một phần khi bạn đã nhân đôi
vốn đầu tư. Điều này mang lại cho bạn sự thoải mái để giữ tiền mặt và chờ đợi
cơ hội tiếp theo.
PHẦN II: PHÂN TÍCH KỸ
THUẬT VÀ TÂM LÝ THỊ TRƯỜNG (CHƯƠNG 14 - 20)
Trong phần này, Loeb đi
sâu vào các yếu tố ảnh hưởng đến giá cổ phiếu, đặc biệt là xu hướng thị trường,
tâm lý công chúng và hành động giá.
Chương 14: Phân Tích
Thống Kê, Xu Hướng Thị Trường và Tâm Lý Công Chúng
• Xu hướng
chung là quan trọng nhất: Việc cảm nhận xu hướng chung của thị trường
(giảm phát hay lạm phát) quan trọng hơn nhiều so với việc phân tích chi tiết
một cổ phiếu riêng lẻ. Sẽ là vô ích nếu mua một cổ phiếu tốt trong một thị
trường giá xuống.
• Tâm lý công
chúng là yếu tố chi phối: Tâm lý quyết định việc nhà đầu tư sẵn sàng
trả bao nhiêu lần thu nhập (chỉ số P/E) cho một cổ phiếu. Dưới một điều kiện,
họ có thể trả 40 lần thu nhập, nhưng dưới điều kiện khác, họ từ chối mua với
giá chỉ 10 lần. Yếu tố này có thể lấn át cả xu hướng lợi nhuận thực tế.
• Thời trang
trong cổ phiếu: Có những lúc một ngành nào đó (ví dụ: công nghệ, sinh
học) trở thành "mốt" và được định giá cao hơn nhiều so với các ngành
khác, bất kể các chỉ số cơ bản.
Chương 15: Biến Động
Giá và Các Yếu Tố Hành Động Thị Trường Khác
• Hành động giá
là số một: Loeb xếp hạng hành động giá (price movement) là yếu tố quan
trọng nhất. Giá thị trường hiện tại là thứ quyết định giá trị tài sản của bạn,
bất kể nó được cho là "định giá quá cao" hay "quá thấp".
• Băng giá (the
tape) phản ánh tất cả: Gần như mọi yếu tố liên quan, từ tin tức, báo
cáo lợi nhuận, đến hy vọng và sợ hãi của nhà đầu tư, đều được phản ánh trong
hành vi của thị trường.
• Thời điểm là
chìa khóa: Cùng một hành động giá có thể có ý nghĩa trái ngược ở các
thời điểm khác nhau trong chu kỳ thị trường.
• Ví dụ: Một
cổ phiếu mạnh mẽ và có khối lượng giao dịch lớn sau một đợt suy giảm kéo dài
thường là một dấu hiệu cực kỳ tích cực.
• Ngược lại: Một
cổ phiếu đột nhiên mạnh lên sau một đợt tăng giá dài và lan rộng thường là một
dấu hiệu cảnh báo, có thể báo hiệu sự kết thúc của thị trường tăng giá.
Chương 16: Quan Sát Kỹ
Thuật Thêm
Chương này đưa ra các
quy tắc thực tế hơn để "đọc băng giá".
• Đi theo kẻ
mạnh: Trong một thị trường giá lên, hãy có xu hướng theo dõi các cổ
phiếu năng động mạnh nhất - những cổ phiếu giảm ít nhất khi thị trường điều
chỉnh và tăng mạnh nhất khi thị trường phục hồi.
• Phân biệt sức
mạnh thật và giả: Sức mạnh thực sự thường chỉ có thể nhận thấy bởi một
nhà giao dịch có kinh nghiệm. Loại sức mạnh "ồn ào" mà ai cũng thấy
đôi khi là một tín hiệu nguy hiểm ("blow-off top").
• Mua thứ khó
mua: Những cổ phiếu tốt thường là những cổ phiếu "khó mua" -
tức là bạn phải trả giá cao hơn một chút so với các cổ phiếu khác tại thời điểm
đó.
• Tín hiệu nguy
hiểm đáng tin cậy nhất: Một sự tăng giá mạnh mẽ sau đó là một sự sụt
giảm hoàn toàn trở lại mức ban đầu, với khối lượng giao dịch lớn, sau một chuỗi
tăng giá dài, thường là một tín hiệu cảnh báo đỉnh thị trường.
Chương 17: Thêm Về Vị
Thế Kỹ Thuật Của Thị Trường
• Chất lượng
của quyền sở hữu: Một "vị thế kỹ thuật yếu" (overbought) có
nghĩa là cổ phiếu đang nằm trong tay những nhà đầu tư yếu, dễ hoảng loạn (công
chúng, nhà giao dịch ngắn hạn). Một "vị thế kỹ thuật mạnh" (oversold)
có nghĩa là cổ phiếu đã chuyển sang tay những nhà đầu tư mạnh, có kiên nhẫn và
vốn lớn.
• Giao dịch lô
lẻ (Odd-lots): Các số liệu về giao dịch lô lẻ (dưới 100 cổ phiếu) có
thể cung cấp manh mối quý giá về hành động của công chúng. Khi công chúng bán
ra ồ ạt (khiến các nhà tạo lập thị trường lô lẻ phải mua vào), đó thường là một
tín hiệu tăng giá ngắn hạn, và ngược lại.
• Sách lệnh của
chuyên gia (Specialist's book): Một cách nghịch lý, thị trường thường
có xu hướng di chuyển ngược lại với các lệnh giới hạn lớn nhất. Một lượng lớn
lệnh mua chờ ở giá thấp có thể tạo áp lực bán, vì những người bán lớn thấy có
đủ thanh khoản để thoát hàng.
Chương 18: Lợi Thế Của
Việc Chuyển Đổi Cổ Phiếu
Loeb bảo vệ quan điểm
giao dịch ngắn hạn và linh hoạt của mình.
• Không có gì
thoải mái khi nắm giữ cổ phiếu sai: Việc "ôm" một cổ phiếu
không tăng giá trong khi các cổ phiếu khác tăng vọt không hề mang lại sự yên
tâm.
• Giao dịch
ngắn hạn giúp bạn tìm đúng cổ phiếu: Bằng cách liên tục đánh giá và
chuyển đổi, bạn có nhiều khả năng tìm thấy và tham gia vào các cổ phiếu dẫn đầu
của thị trường.
• Kim tự tháp
(Pyramiding): Phương pháp đúng đắn là mua bồi khi bạn đúng. Bắt đầu
với một vị thế nhỏ. Nếu nó đi đúng hướng, mua thêm. Nếu sai, cắt lỗ ngay lập
tức. Bằng cách này, bạn chỉ mạo hiểm một số vốn nhỏ ban đầu, và các giao dịch
sau chủ yếu mạo hiểm bằng "lợi nhuận trên giấy".
Chương 19: "Cổ
Phiếu Chuyển Động Nhanh" hay "Cổ Phiếu Chuyển Động Chậm"?
• An toàn không
đến từ sự chậm chạp: An toàn thực sự đến từ việc mua đúng cổ phiếu vào
đúng thời điểm, sao cho ngay sau khi bạn mua, giá đã cao hơn.
• Cổ phiếu giá
cao thường tốt hơn: Cổ phiếu có giá trị danh nghĩa cao (ví dụ: 200 đô
la/cổ phiếu) thường có chất lượng tốt hơn và được giới đầu tư sành sỏi ưa thích
hơn so với cổ phiếu giá thấp. Mọi người nên suy nghĩ theo tỷ lệ phần trăm thay
vì theo "điểm". Một cổ phiếu tăng từ 5 lên 10 đô la (tăng 100%) là
một động thái lớn hơn nhiều so với một cổ phiếu tăng từ 125 lên 130 đô la (tăng
4%).
Chương 20: Phát Hiện
"Mua Tốt" hay "Bán Tốt"
• Băng giá là
quan trọng nhất: Loeb một lần nữa khẳng định tầm quan trọng của việc
đọc băng giá. Nó là van an toàn và công cụ kiểm tra tự động cho mọi quyết định
của bạn.
• Học bằng cách
thử: Cách duy nhất để học đọc băng giá là thực hành với các vị thế
nhỏ, mỗi lần một cổ phiếu.
• Phân biệt
chất lượng giao dịch: Điều đầu tiên cần học là phân biệt các dấu hiệu
được tạo ra bởi lực mua/bán mạnh mẽ, có chủ đích so với các giao dịch yếu ớt,
cảm tính của đám đông.
• Câu chuyện về
đỉnh năm 1929: Loeb kể lại kinh nghiệm cá nhân của mình khi nhận ra
đỉnh thị trường năm 1929. Đó không phải là từ các số liệu thống kê (chúng trông
vẫn tốt), mà là từ các tín hiệu trên băng giá: các cổ phiếu dẫn đầu bắt đầu
"hành động tệ", và một đợt IPO rất được mong đợi của một quỹ đầu tư
đã thất bại, cần phải có "lệnh hỗ trợ giá" ngay sau khi phát hành.
Đây là dấu hiệu cho thấy sức mua của thị trường đã cạn kiệt.
PHẦN III: CÁC KHÍA CẠNH
NÂNG CAO VÀ BỐI CẢNH RỘNG LỚN HƠN (CHƯƠNG 21 - 78)
Phần cuối cùng của cuốn
sách bao gồm một loạt các chủ đề đa dạng, từ các chiến lược cụ thể, các loại
tài sản khác nhau, đến các vấn đề vĩ mô như thuế, lạm phát, và cả những suy
ngẫm về cuộc sống.
Chương 21: Phẩm Chất
Của Nhà Đầu Tư Giỏi Hoặc Cố Vấn Đầu Tư Giỏi
• Các phẩm chất
cần tìm:
• Trung thực
tuyệt đối: Đây là yêu cầu số một.
• Tư duy linh
hoạt: Không bị ám ảnh bởi một ý tưởng duy nhất.
• Đánh giá đúng
rủi ro: Sự tự tin thái quá thường dẫn đến thất bại.
• Không bị
thiên vị: Phán đoán không bị ảnh hưởng bởi mục tiêu cá nhân hay lợi
ích bên ngoài.
• Cống hiến
toàn thời gian: Thị trường phải là tình yêu số một của họ, cả ngày lẫn
đêm.
Chương 22: Kiếm Lợi
Nhuận Bằng Cách Chấp Nhận Lỗ
Chương này nhắc lại và
đào sâu quy tắc quan trọng nhất.
• Chấp nhận lỗ
là thiết bị an toàn vốn quan trọng nhất.
• Đó là hành
động mà hầu hết mọi người biết ít nhất và khó thực hiện nhất.
• Một quy tắc
hướng dẫn: Khi một khoản đầu tư mới giảm 10% giá trị, đó là lúc cần
dừng lại, xem xét và lắng nghe. Thông thường, nó nên được bán đi.
• Đối với các
khoản lỗ lớn hơn: Bán ra từng phần. Ví dụ, bán 1/4 hoặc 1/3 vị thế.
Điều này giải phóng vốn và giúp bạn có một tư duy không thiên vị hơn.
• Đối với lợi
nhuận đang giảm: Áp dụng cùng một hệ thống. Nếu một cổ phiếu giảm 10%
từ đỉnh của nó, hãy nghĩ đến việc bán một phần.
Chương 23: Bạn Không
Thể Dự Báo, Nhưng Bạn Có Thể Kiếm Tiền
• Sự khác biệt
giữa người thắng và người thua: Không hoàn toàn nằm ở việc lựa chọn cổ
phiếu hay thời điểm tốt hơn. Mà là ở việc biết cách tận dụng thành công
và hạn chế thất bại.
• Câu chuyện
thực tế: Loeb thừa nhận rằng ngay cả những dự báo của ông cũng thường
xuyên sai. Chìa khóa thành công của ông không phải là chọn đúng nhiều hơn, mà
là nhận ra đâu là lựa chọn tốt và đâu là lựa chọn tồi của mình, và hành động
tương ứng: cắt lỗ nhanh và bồi thêm vào các vị thế đang thắng.
Chương 24: Chiến Lược
Cho Lợi Nhuận
• Chỉ có một
cách tiếp cận thông minh: Sử dụng vốn để tạo ra lợi nhuận (tổng lợi
nhuận).
• Sáu nguyên
tắc cho nhà đầu tư không chuyên:
1. Sử dụng một nhà môi
giới (broker).
2. Chỉ mua các chứng
khoán dẫn đầu, được niêm yết, và năng động.
3. Xem xét biến động
giá, không chỉ tỷ lệ cổ tức.
4. Đừng đa dạng hóa quá
mức.
5. Đừng luôn luôn đầu
tư 100% vốn.
6. Cắt lỗ.
Chương 25: Tài Khoản
Luôn Thanh Khoản (The Ever-Liquid Account)
Đây là một triết lý đầu
tư cụ thể.
• Nguyên tắc: Bình
thường, tài khoản được giữ hoàn toàn bằng tiền mặt hoặc tương đương.
• Hành động: Chỉ
tham gia thị trường khi một tình huống và xu hướng có vẻ đủ rõ ràng để có lợi
nhuận trên giấy ngay sau khi mua.
• Bảo vệ: Luôn
sử dụng một điểm "dừng lỗ" (stop-loss), dù là trong tâm trí hay lệnh
thực tế, cho tất cả các vị thế (ví dụ, 3% đến 10%).
• Lợi ích: Phương
pháp này "cong nhưng không bao giờ gãy". Nó bảo vệ hoàn toàn khỏi
việc nắm giữ các khoản đầu tư trông có vẻ chắc chắn nhưng lại giảm giá.
Chương 26: Một Đánh Giá
Thực Tế Về Trái Phiếu
• Trái phiếu
cao cấp ngắn hạn: Tương đương tiền mặt, hữu ích khi chờ đợi cơ hội.
• Trái phiếu
cao cấp dài hạn: Chỉ hấp dẫn khi lợi suất cao và sức mua của tiền ổn
định. Rủi ro lớn đến từ việc tăng lãi suất cơ bản, có thể làm giá trái phiếu
giảm mạnh.
• Trái phiếu
hạng trung và thấp: Nên được xem xét như cổ phiếu, dựa trên tiềm năng
tăng giá.
• Trái phiếu
chuyển đổi (Convertible Bonds): Phổ biến vì chúng dường như kết hợp sự
an toàn của trái phiếu với tiềm năng lợi nhuận của cổ phiếu. Tuy nhiên, yếu tố
quan trọng nhất cần phân tích là tiềm năng của cổ phiếu mà nó có thể chuyển đổi
thành.
Chương 27: Giá Trị Của
Cổ Phiếu Khai Khoáng
• Đặc điểm: Thường
có lợi suất cao vì một phần cổ tức được coi là hoàn trả vốn (do tài nguyên cạn
kiệt).
• Ưu điểm: Việc
đánh giá trữ lượng quặng bởi các kỹ sư có năng lực thường chính xác hơn việc
đánh giá triển vọng của các công ty công nghiệp.
• Cổ phiếu vàng: Trong
lịch sử, là một trong những công cụ tốt nhất để phòng chống lạm phát và mất giá
tiền tệ. Tuy nhiên, giá vàng cũng có chu kỳ và bị ảnh hưởng bởi chính trị, do
đó thời điểm là tất cả.
Chương 28: Đa Dạng Hóa
Các Khoản Đầu Tư
• Dành cho
người mới bắt đầu: Đa dạng hóa là cần thiết cho đến khi bạn học được
các quy tắc.
• Dành cho
người có kinh nghiệm: Tập trung là con đường dẫn đến sự an toàn và lợi
nhuận lớn nhất. "Hãy đặt tất cả trứng vào một giỏ và canh chừng cái giỏ
đó." Điều này buộc bạn phải cẩn thận và hiểu biết sâu sắc về khoản đầu tư
của mình.
• Đa dạng hóa
theo chu kỳ: Một hình thức đa dạng hóa hữu ích là phân bổ vốn vào các
công ty ở các giai đoạn khác nhau của chu kỳ kinh doanh hoặc chu kỳ giá cổ
phiếu của chúng.
Chương 29: Du Lịch Như
Một Hình Thức Giáo Dục Cho Nhà Đầu Tư
• Phòng chống
tai họa: Cách phòng thủ hiệu quả nhất trước các tai họa (chiến tranh,
lạm phát, thiên tai) là sự kết hợp của đa dạng hóa địa lý, giữ vốn ở dạng linh
hoạt (mobile form), và duy trì kết nối cá nhân với các trung tâm kinh doanh
năng động.
• Học hỏi từ
nước ngoài: Một chuyến đi đến London có thể dạy cho nhà đầu tư Mỹ rất
nhiều về các điều kiện xã hội và thuế khóa mà họ có thể sẽ phải đối mặt trong
tương lai. "Báo trước là được trang bị."
Chương 30: Những Suy
Nghĩ Chung Về Đầu Cơ
• Đối mặt với
thực tế: Nếu bạn nhận ra mình không thể làm chủ được thị trường, đó đã
là một thành công lớn, vì nó giúp bạn tiết kiệm được rất nhiều tiền.
• Đầu tư vào
bản thân: Hãy thử sức khi còn trẻ. Coi những khoản lỗ ban đầu là
"học phí".
• Nếu không thể
tự làm: Hãy tìm kiếm sự hướng dẫn có năng lực. Loeb có xu hướng ưu
tiên các phòng quản lý đầu tư của ngân hàng lớn hơn là các công ty tư vấn đầu
tư trung bình, vì họ có tính chính thống và kỷ luật hơn.
Chương 31: Đầu Tư và
Chi Tiêu
• Chi tiêu
trong suốt cuộc đời: Trong thời đại không chắc chắn này, việc tích lũy
một gia tài quá lớn để lại cho thế hệ sau là không khôn ngoan do thuế thừa kế
và các thay đổi xã hội. Tốt hơn là nên chi tiêu phần lớn trong suốt cuộc đời
của người đã tạo ra nó.
• Chi phí của
một món hàng xa xỉ: Chi phí thực sự của một món hàng 1.000 đô la mua ở
tuổi 30 không chỉ là 1.000 đô la, mà còn là toàn bộ lợi nhuận tiềm năng mà
1.000 đô la đó có thể tạo ra nếu được đầu tư thành công trong nhiều năm.
• Mô hình chi
tiêu hợp lý: Tiết kiệm khi còn trẻ để xây dựng vốn. Chi tiêu thoải mái
hơn ở đỉnh cao sự nghiệp. Và thắt chặt lại khi về hưu.
Chương 32: Đầu Tư và
Thuế
• Thuế là yếu
tố không thể bỏ qua: Mọi tính toán về lợi nhuận, rủi ro hay thu nhập
đều vô nghĩa nếu không áp dụng đúng các yếu tố thuế.
• Trái phiếu
miễn thuế (Tax-Exempt Bonds): Hấp dẫn đối với những người có thu nhập
cao, nhưng lợi suất thấp và không có khả năng phòng chống lạm phát.
• Cổ phiếu được
che chở về thuế (Tax-Sheltered Stocks): Các công ty dầu mỏ và khai khoáng
được hưởng các khoản khấu trừ thuế đặc biệt (như depletion allowance), giúp họ
giữ lại nhiều lợi nhuận hơn để tái đầu tư. Các công ty tăng trưởng không trả cổ
tức cũng là một cách để chuyển thu nhập thành lãi vốn (capital gains), vốn bị
đánh thuế thấp hơn.
• Lãi vốn so
với thu nhập: Các nhà đầu tư lớn ưa thích lãi vốn hơn cổ tức vì thuế
suất thấp hơn đáng kể.
• Logic của
việc chốt lời chịu thuế: Đừng bao giờ để câu hỏi về thuế làm lu mờ
phán đoán đầu tư của bạn. Một khoản lãi trên giấy chỉ là ảo. Khoản lãi thực sự
của bạn luôn là khoản lãi đó trừ đi thuế tiềm năng. Bán khi cần bán, bất kể
thuế.
Chương 33: Đầu Tư và
Lạm Phát
• Định nghĩa: Lạm
phát là sự gia tăng cung tiền hoặc tín dụng khiến giá cả hàng hóa tăng lên.
Giảm phát thì ngược lại.
• Đối phó với
giảm phát: Tương đối đơn giản. Nắm giữ tiền mặt.
• Đối phó với
lạm phát: Phức tạp hơn nhiều.
• Giai đoạn đầu: Cổ
phiếu là một công cụ phòng thủ tốt.
• Giai đoạn sau
(siêu lạm phát): Mọi thứ trở nên hỗn loạn. Cổ phiếu tăng giá, nhưng
không nhanh bằng tiền mất giá. Vốn chủ sở hữu bị pha loãng do nhu cầu vốn lưu
động khổng lồ.
• Cổ phiếu
không phải là liều thuốc chữa bách bệnh: Lịch sử cho thấy ngay cả
trong các thời kỳ lạm phát phi mã, việc nắm giữ cổ phiếu vẫn có thể dẫn đến
thua lỗ nặng nề nếu tính theo giá trị thực (vàng).
• Chất lượng là
quan trọng nhất: Công cụ phòng chống lạm phát tốt nhất là các công ty
được quản lý tốt nhất với triển vọng tăng trưởng và lợi nhuận dài hạn.
Phần Phụ Lục
(Postscript):
Phần này bao gồm các
bài viết, bài giảng và các ví dụ lịch sử cụ thể để minh họa cho các nguyên tắc
của Loeb.
• Ví dụ lịch sử
(Case History Examples): Ông phân tích các cổ phiếu như DuPont (mất
bao nhiêu nếu mua sai thời điểm), Douglas Aircraft (tăng trưởng trong ngành
mới), N.Y. Central (một blue-chip đã tàn lụi), Technicolor (sự lãng mạn bị thổi
phồng quá mức), Warner Bros. (khi mọi thứ đều đi đúng hướng). Các ví dụ này làm
cho các lý thuyết của ông trở nên sống động và dễ hiểu.
• Đầu tư vào
quỹ đầu tư là đầu tư trung bình (Investment Trust Investing Is Average
Investing): Các quỹ đầu tư chỉ có thể mang lại kết quả gần bằng mức
trung bình của thị trường. Những nhà đầu tư thực sự muốn làm tốt hơn phải tự
mình lựa chọn và tập trung.
• Hãy viết ra
(Always Write It Down): Viết ra lý do bạn mua một cổ phiếu, kỳ vọng
lợi nhuận, và mức độ rủi ro sẽ giúp bạn giữ kỷ luật và đưa ra quyết định bán
hợp lý hơn.
• "Tôi
Không Bán - Mọi Người Mua Từ Tôi" (I Don't Sell - People Buy From Me): Một
chương tự truyện kể về sự nghiệp của Loeb, nhấn mạnh nguyên tắc cốt lõi của
ông: không bao giờ "bán" một thứ gì đó cho khách hàng. Thay vào đó,
hãy trở thành một nguồn kiến thức và phán đoán đáng tin cậy đến mức mọi người
tự tìm đến để "mua" dịch vụ của bạn. Thành công của ông đến từ việc
đặt lợi ích của khách hàng lên hàng đầu, làm việc chăm chỉ, và xây dựng danh
tiếng dựa trên sự chính trực và hiểu biết sâu sắc.
KẾT LUẬN
"Cuộc Chiến Giành
Sự Sống Còn Trong Đầu Tư" là một tác phẩm vượt thời gian vì nó không tập
trung vào các công ty hay xu hướng cụ thể, mà vào các nguyên tắc cơ bản về tâm
lý con người, quản lý rủi ro và bản chất của thị trường. Gerald M. Loeb không
đưa ra một bản đồ kho báu, mà là một bộ la bàn và các kỹ năng đi biển cần thiết
để tự mình điều hướng qua những vùng biển đầy bão tố của Phố Wall.
Thông điệp cuối cùng
của ông rất rõ ràng: không có con đường tắt, không có sự đảm bảo. Việc bảo toàn
và phát triển vốn đòi hỏi sự cảnh giác không ngừng, một tư duy thực tế, và lòng
can đảm để thừa nhận sai lầm và hành động quyết đoán. Đối với những ai sẵn sàng
chấp nhận thách thức này, cuốn sách của Loeb không chỉ là một cẩm nang sinh
tồn, mà còn là một kim chỉ nam để chiến thắng trong cuộc chiến khốc liệt nhất:
cuộc chiến giành sự sống còn về tài chính.
