OBB là gì, tác động ra sao và tại sao phải hiểu về OBB
OBB là gì, tác động ra sao và tại sao phải hiểu về OBB
[DỰ LUẬT ONE BIG BEAUTIFUL BILL (OBB): BƯỚC NGOẶT CHÍNH SÁCH TÀI KHÓA CỦA MỸ]
Dự luật mang tên "One Big Beautiful Bill" (tạm dịch: Một Dự Luật Vĩ Đại và Tuyệt Đẹp) là một trong những văn kiện lập pháp đầy tham vọng nhất trong Nhiệm kỳ II của TT Donald Trump. Được Thượng viện Mỹ thông qua ngày 1/7/2025 với tỷ lệ sít sao 51–50, bản dự luật dài 887 trang này không chỉ là một gói cải cách thuế và chi tiêu lớn, mà còn thể hiện rõ triết lý kinh tế của TT Trump: Giảm thuế, siết chi tiêu phúc lợi, ưu tiên quốc phòng – và đặt cược vào tăng trưởng để kiểm soát nợ công.
NỘI DUNG CHÍNH: CẮT GIẢM THUẾ, SIẾT PHÚC LỢI, TĂNG CHI QUỐC PHÒNG
TÁC ĐỘNG KINH TẾ – XÃ HỘI: TĂNG TRƯỞNG ĐỔI LẤY NGÂN SÁCH
Theo chính quyền Trump, OBB sẽ kích thích tăng trưởng, đưa tổng GDP từ 28.000 tỷ USD hiện nay lên gần 36.000 tỷ USD vào năm 2035, với tốc độ tăng trưởng 3–4%/năm. Nhờ đó, dù nợ công tăng thêm 3.300 tỷ USD, tỷ lệ nợ/GDP sẽ không tăng mạnh.
TT Trump cho rằng:
- Cắt giảm thuế doanh nghiệp và cá nhân → tăng đầu tư, việc làm → tăng thu ngân sách.
- Thu từ thuế quan – dự kiến đạt 4.500 tỷ USD nhờ chính sách “áp thuế bằng thư” đối với hàng nhập khẩu từ nước ngoài.
- Cắt giảm lãng phí, gian lận trong các chương trình an sinh như Medicaid, Medicare và An sinh xã hội.
- Tái phân bổ ngân sách: cắt trợ cấp sai đối tượng để tập trung cho người thực sự cần hỗ trợ.
Theo lời Nhà Trắng: “Đây là dự luật thân thiện nhất với người lao động Mỹ – đặc biệt là tầng lớp trung lưu và lao động làm theo giờ.”
PHẢN ỨNG VÀ TRANH CÃI: LO NGẠI VỀ BẤT CÔNG XÃ HỘI
Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO) cảnh báo:
- OBB sẽ làm tăng thâm hụt ngân sách thêm 3.300 tỷ USD trong 10 năm.
- 11,8 triệu người có thể mất bảo hiểm y tế vì không đáp ứng điều kiện làm việc của Medicaid do OBB yêu cầu người trưởng thành, khỏe mạnh phải đi làm mới được hưởng Medicaid.
- Nếu các bang không kiểm soát được tỷ lệ sai sót trong SNAP vượt 6%, họ sẽ phải tự gánh 5–15% chi phí chương trình.
Ba Thượng nghị sĩ Cộng hòa – Susan Collins, Rand Paul và Thom Tillis – đã bỏ phiếu chống cùng toàn bộ 47 Thượng nghị sỹ Dân chủ. Tỷ phú Elon Musk phản đối gay gắt, dọa sẽ thành lập đảng mới nếu OBB được ký thành luật. Ông tuyên bố: “Ai bỏ phiếu cho dự luật tăng nợ công lớn nhất lịch sử này nên cảm thấy xấu hổ.”
Đảng Dân chủ gọi đây là “quái vật ngân sách”, chỉ mang lại lợi ích lớn cho người giàu, nhưng làm suy yếu an sinh xã hội và y tế cộng đồng.
QUÁ TRÌNH THÔNG QUA: CĂNG THẲNG TỪNG LÁ PHIẾU
Quá trình biểu quyết tại Thượng viện kéo dài hơn 24 giờ. Phó Tổng thống JD Vance phải dùng lá phiếu quyết định để phá thế cân bằng 50–50 giúp dự luật được thông qua.
Thượng nghị sĩ Lisa Murkowski – từng phản đối – đã đổi ý sau khi Nhà Trắng cam kết dành 50 tỷ USD cho các bệnh viện nông thôn và điều chỉnh điều kiện Medicaid tại Alaska. Tuy vậy, bà vẫn nói đây là “trải nghiệm lập pháp đau đớn nhất” trong sự nghiệp của mình tại Quốc hội Mỹ.
Dự luật hiện được chuyển sang Hạ viện, nơi phe Cộng hòa chỉ nhỉnh hơn vài ghế, và đang chịu áp lực lớn từ cả phe ôn hòa lẫn bảo thủ – khiến khả năng thông qua vẫn còn bỏ ngỏ.
TẦM NHÌN DÀI HẠN: CƠ HỘI VÀ RỦI RO
Nếu được thông qua đầy đủ, OBB sẽ định hình lại chính sách tài khóa Mỹ trong cả thập kỷ:
- Giảm vai trò của nhà nước trong phúc lợi.
- Tăng vai trò của doanh nghiệp và thị trường.
- Chuyển ưu tiên từ xã hội sang an ninh – quốc phòng.
Tuy nhiên, nếu tăng trưởng không như kỳ vọng, Mỹ có thể đối mặt nợ công vượt 40.000 tỷ USD vào năm 2035 và phải cắt giảm mạnh các chương trình xã hội. Nếu thành công, OBB có thể trở thành một “Reaganomics (Chính sách kinh tế Reagan) thời hậu COVID” – khởi đầu cho một kỷ nguyên tăng trưởng mới và định hình lại trật tự kinh tế Mỹ.
KẾT LUẬN
Dự luật OBB là canh bạc lớn của TT Trump. Với 887 trang lập pháp, hàng nghìn tỷ USD chi tiêu và hàng loạt điều khoản gây tranh cãi, OBB không chỉ là cải cách ngân sách – mà còn là tuyên ngôn về cách thức chính quyền Trump nhìn nhận lại vai trò nhà nước, người lao động và tăng trưởng kinh tế. Tác động của OBB, dù tích cực hay tiêu cực, sẽ để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử kinh tế – chính trị Mỹ.
GIỚI THIỆU: Muốn hiểu về chính sách của Mỹ hiện nay không thể không biết đến "đứa con tinh thần" - ONE BIG BEAUTIFUL BILL (OBB) - mà TT Trump mang trong mình từ Nhiệm kỳ I, trong suốt quá trình vận động tranh cử nhiệm kỳ II và đến nay. OBB vừa được Thượng viện thông qua sáng nay 1/7/2025 với số phiếu sát nút 51/50.
[DỰ LUẬT ONE BIG BEAUTIFUL BILL (OBB): BƯỚC NGOẶT CHÍNH SÁCH TÀI KHÓA CỦA MỸ]
Dự luật mang tên "One Big Beautiful Bill" (tạm dịch: Một Dự Luật Vĩ Đại và Tuyệt Đẹp) là một trong những văn kiện lập pháp đầy tham vọng nhất trong Nhiệm kỳ II của TT Donald Trump. Được Thượng viện Mỹ thông qua ngày 1/7/2025 với tỷ lệ sít sao 51–50, bản dự luật dài 887 trang này không chỉ là một gói cải cách thuế và chi tiêu lớn, mà còn thể hiện rõ triết lý kinh tế của TT Trump: Giảm thuế, siết chi tiêu phúc lợi, ưu tiên quốc phòng – và đặt cược vào tăng trưởng để kiểm soát nợ công.
NỘI DUNG CHÍNH: CẮT GIẢM THUẾ, SIẾT PHÚC LỢI, TĂNG CHI QUỐC PHÒNG
OBB gồm nhiều nội dung quan trọng như:
- Gia hạn vĩnh viễn các khoản cắt giảm thuế từ Đạo luật Cải cách Thuế năm 2017, dự kiến làm giảm thu ngân sách liên bang 4.500 tỷ USD trong vòng 10 năm.
- Tăng chi cho an ninh biên giới (46,5 tỷ USD cho xây tường, 45 tỷ USD cho Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan – ICE) và trên 1000 tỷ USD cho quốc phòng.
- Miễn thuế thu nhập liên bang đối với tiền tip và lương làm thêm giờ (tối đa 25.000 USD/năm).
- Áp dụng điều kiện làm việc bắt buộc đối với người trưởng thành hưởng Medicaid (bảo hiểm y tế cho người nghèo) và SNAP (Chương trình Hỗ trợ Dinh dưỡng Bổ sung, tức tem phiếu thực phẩm).
- Nâng trần khấu trừ thuế SALT (thuế tiểu bang và địa phương) lên 40.000 USD trong 5 năm.
- Nâng giới hạn trần nợ công thêm 5.000 tỷ USD, với kỳ vọng bù đắp bằng tăng trưởng thay vì tăng thuế.
Ngoài ra, dự luật còn mở rộng tín dụng thuế miễn trừ gia cảnh cho mỗi trẻ em lên 2.200 USD/năm, tăng mức khấu trừ tiêu chuẩn cho người nộp thuế, và giảm thuế thêm cho người lao động trong ngành nhà hàng – dịch vụ.
- Gia hạn vĩnh viễn các khoản cắt giảm thuế từ Đạo luật Cải cách Thuế năm 2017, dự kiến làm giảm thu ngân sách liên bang 4.500 tỷ USD trong vòng 10 năm.
- Tăng chi cho an ninh biên giới (46,5 tỷ USD cho xây tường, 45 tỷ USD cho Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan – ICE) và trên 1000 tỷ USD cho quốc phòng.
- Miễn thuế thu nhập liên bang đối với tiền tip và lương làm thêm giờ (tối đa 25.000 USD/năm).
- Áp dụng điều kiện làm việc bắt buộc đối với người trưởng thành hưởng Medicaid (bảo hiểm y tế cho người nghèo) và SNAP (Chương trình Hỗ trợ Dinh dưỡng Bổ sung, tức tem phiếu thực phẩm).
- Nâng trần khấu trừ thuế SALT (thuế tiểu bang và địa phương) lên 40.000 USD trong 5 năm.
- Nâng giới hạn trần nợ công thêm 5.000 tỷ USD, với kỳ vọng bù đắp bằng tăng trưởng thay vì tăng thuế.
Ngoài ra, dự luật còn mở rộng tín dụng thuế miễn trừ gia cảnh cho mỗi trẻ em lên 2.200 USD/năm, tăng mức khấu trừ tiêu chuẩn cho người nộp thuế, và giảm thuế thêm cho người lao động trong ngành nhà hàng – dịch vụ.
TÁC ĐỘNG KINH TẾ – XÃ HỘI: TĂNG TRƯỞNG ĐỔI LẤY NGÂN SÁCH
Theo chính quyền Trump, OBB sẽ kích thích tăng trưởng, đưa tổng GDP từ 28.000 tỷ USD hiện nay lên gần 36.000 tỷ USD vào năm 2035, với tốc độ tăng trưởng 3–4%/năm. Nhờ đó, dù nợ công tăng thêm 3.300 tỷ USD, tỷ lệ nợ/GDP sẽ không tăng mạnh.
TT Trump cho rằng:
- Cắt giảm thuế doanh nghiệp và cá nhân → tăng đầu tư, việc làm → tăng thu ngân sách.
- Thu từ thuế quan – dự kiến đạt 4.500 tỷ USD nhờ chính sách “áp thuế bằng thư” đối với hàng nhập khẩu từ nước ngoài.
- Cắt giảm lãng phí, gian lận trong các chương trình an sinh như Medicaid, Medicare và An sinh xã hội.
- Tái phân bổ ngân sách: cắt trợ cấp sai đối tượng để tập trung cho người thực sự cần hỗ trợ.
Theo lời Nhà Trắng: “Đây là dự luật thân thiện nhất với người lao động Mỹ – đặc biệt là tầng lớp trung lưu và lao động làm theo giờ.”
PHẢN ỨNG VÀ TRANH CÃI: LO NGẠI VỀ BẤT CÔNG XÃ HỘI
Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO) cảnh báo:
- OBB sẽ làm tăng thâm hụt ngân sách thêm 3.300 tỷ USD trong 10 năm.
- 11,8 triệu người có thể mất bảo hiểm y tế vì không đáp ứng điều kiện làm việc của Medicaid do OBB yêu cầu người trưởng thành, khỏe mạnh phải đi làm mới được hưởng Medicaid.
- Nếu các bang không kiểm soát được tỷ lệ sai sót trong SNAP vượt 6%, họ sẽ phải tự gánh 5–15% chi phí chương trình.
Ba Thượng nghị sĩ Cộng hòa – Susan Collins, Rand Paul và Thom Tillis – đã bỏ phiếu chống cùng toàn bộ 47 Thượng nghị sỹ Dân chủ. Tỷ phú Elon Musk phản đối gay gắt, dọa sẽ thành lập đảng mới nếu OBB được ký thành luật. Ông tuyên bố: “Ai bỏ phiếu cho dự luật tăng nợ công lớn nhất lịch sử này nên cảm thấy xấu hổ.”
Đảng Dân chủ gọi đây là “quái vật ngân sách”, chỉ mang lại lợi ích lớn cho người giàu, nhưng làm suy yếu an sinh xã hội và y tế cộng đồng.
QUÁ TRÌNH THÔNG QUA: CĂNG THẲNG TỪNG LÁ PHIẾU
Quá trình biểu quyết tại Thượng viện kéo dài hơn 24 giờ. Phó Tổng thống JD Vance phải dùng lá phiếu quyết định để phá thế cân bằng 50–50 giúp dự luật được thông qua.
Thượng nghị sĩ Lisa Murkowski – từng phản đối – đã đổi ý sau khi Nhà Trắng cam kết dành 50 tỷ USD cho các bệnh viện nông thôn và điều chỉnh điều kiện Medicaid tại Alaska. Tuy vậy, bà vẫn nói đây là “trải nghiệm lập pháp đau đớn nhất” trong sự nghiệp của mình tại Quốc hội Mỹ.
Dự luật hiện được chuyển sang Hạ viện, nơi phe Cộng hòa chỉ nhỉnh hơn vài ghế, và đang chịu áp lực lớn từ cả phe ôn hòa lẫn bảo thủ – khiến khả năng thông qua vẫn còn bỏ ngỏ.
TẦM NHÌN DÀI HẠN: CƠ HỘI VÀ RỦI RO
Nếu được thông qua đầy đủ, OBB sẽ định hình lại chính sách tài khóa Mỹ trong cả thập kỷ:
- Giảm vai trò của nhà nước trong phúc lợi.
- Tăng vai trò của doanh nghiệp và thị trường.
- Chuyển ưu tiên từ xã hội sang an ninh – quốc phòng.
Tuy nhiên, nếu tăng trưởng không như kỳ vọng, Mỹ có thể đối mặt nợ công vượt 40.000 tỷ USD vào năm 2035 và phải cắt giảm mạnh các chương trình xã hội. Nếu thành công, OBB có thể trở thành một “Reaganomics (Chính sách kinh tế Reagan) thời hậu COVID” – khởi đầu cho một kỷ nguyên tăng trưởng mới và định hình lại trật tự kinh tế Mỹ.
KẾT LUẬN
Dự luật OBB là canh bạc lớn của TT Trump. Với 887 trang lập pháp, hàng nghìn tỷ USD chi tiêu và hàng loạt điều khoản gây tranh cãi, OBB không chỉ là cải cách ngân sách – mà còn là tuyên ngôn về cách thức chính quyền Trump nhìn nhận lại vai trò nhà nước, người lao động và tăng trưởng kinh tế. Tác động của OBB, dù tích cực hay tiêu cực, sẽ để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử kinh tế – chính trị Mỹ.
